ශ්‍රි ලාංකික අප, මෙම තත්ත්වය පිළිබඳ දැනට වඩා යාවත්කාළීන සහ ප්‍රමාණවත් දැනුවත් වීමේ අවශ්‍යතාවයට හේතු කිහිපයක් සටහන් කරන්නේ, ඔබට ඒ ගැන හිතන්නටත්, ඒ වෙනුවෙන් ඔබේ අදහස් එකතු කරන්නට අවස්ථාවක් දෙන්නටත්ය.
පර්යේෂණ සහ විමර්ශණ හිඟය.
ඩිමෙන්ෂියාව සහ ඒ ආශ්‍රිත තත්ත්වයන්ගේ තත්ත්වය හඳුනාගත හැකි ජාතික මට්ටමේ පර්යේෂණ හෝ විමර්ශණ කිසිවක් මේ වනතුරු ජාත්‍යන්තරව පිළිගන්නා මට්ටමින් ප්‍රකාශයට පත්වී නැත, රාගම, මාතර වැනි යම් කුඩා ප්‍රදේශ ඉලක්ක කරගත් පර්යේෂණ සහ විමර්ශණ කිහිපයක විනා , සමස්ථ රට තුල ඩිමෙන්ෂියා හෝ ආශ්‍රිත තත්ත්වයන්ගේ ව්‍යාප්තිය "නිවැරදි" ලෙස හදුනාගැනීමට තවමත් නැත. වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක ලෙස පිළිගන්නා මට්ටමේ ඩිමෙන්ෂියා පර්යේෂණ කිහිපයක් පළවී ඇතත්, ඒ ඔස්සේ ජාතික මට්ටමේ දත්ත හඳුනාගැනීමක් මෙන්ම, වැඩිවීමේ සීග්‍රතාවය නිවැරදිව හදුනාගැනීමට තවමත් හැකියාවක් නැත.
දියවැඩියා‍වේ තත්ත්වය තුල ඇති අවදානම
ඩිමෙන්ෂියාව සහ ආශ්‍රිත තත්ත්ව සඳහා ප්‍රබල හේතුවක් විය හැකි දියවැඩියාව තත්ත්වය ලංකාව තුල ඉහළ මට්ටමකින් පැවතීම සහ එම ප්‍රවණතාවය වැඩිවීම තුල මතුවන අවදානම ඉහළ යාම. "According to recent WHO estimates, the age-standardized prevalence of diabetes among individuals aged 30 and older in Sri Lanka was 31.2% in 2022. This equates to approximately 4.2 million people in the country living with diabetes. Of these, nearly 41%, or 2.4 million are not on any treatment." - WHO
පෙර හදුනාගැනීමේ ක්‍රමවේදයන්ගේ හිඟකම
මේ සටහන් කරන මොහොත දක්වා, ක්‍රමානුකූලව , වාර්ෂිකව හෝ යම් ක්‍රමවේදයක් ඔස්සේ සිදුවන ඩිමෙන්ෂියාව හෝ ආශ්‍රිත තත්ත්වයන් ගැන අවදානම් ලක්ෂණ හදුනාගැනීමේ හෝ පෙර හදුනාගැනීමේ (screening) වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක වන්නේ නැත.
විශේෂ පුහුණු සහිත වෘත්තික හිඟය
ඩිමෙන්ෂියා හඳුනාගැනීම, ප්‍රතිකාරය සහ සාත්තුව සඳහා විශේෂිත පුහුණු සහ අත්දැකීම් සහිත සෞඛ්‍යය වෘත්තිකයන් කණ්ඩායමක් සිටිය යුතු නමුත්, මේ අවස්ථාව වල විටත් ප්‍රමාණවත් "ඩිමෙන්ෂියා පුහුණූ" සෞඛ්‍යය කාර්ය මණ්ඩලයක් රාජ්‍ය හෝ පෞද්ගලික සේවය තුල සිටී දැයි සැක සහිතය. විශේෂයෙන්ම, මෙම අවස්ථාව සමඟ ජීවත්වන "රෝගියාට" හෝ පුද්ගලයාට මෙන්ම , එම පවුල වෙතද ලබා දිය යුතු චිකිත්සීය සේවා සඳහා අවශ්‍ය කරන සමහර වෘත්තීය ක්ෂේත්‍ර තවමත් ලංකාවේ සෞඛ්‍යය සේවාව තුල නැති හෝ හිඟ බව පැහැදිලිය.
වැඩිවන "වියපත් ජණගහණය"
ආසියාවේ අනෙක් රට වලට සාපේක්ෂව, ලංකාවේ වියපත් ජනගහණය සීග්‍රවැඩිවීමක් දක්වයි. ඒ තුල, ඩිමෙන්ෂියාය සහ ආශ්‍රිත තත්ත්වයන්ගේ අවදානම වැඩිවීමක් අපේක්ෂා කළ හැකි අතර, එය පවතින දියවැඩියා ප්‍රවණතාවය සහ අනෙක් කාළීන තත්ත්ව තත්ත්වය මත , තවත් වැඩිවීමක් අපේක්ෂා කළ හැකිවේ. According to UNFPA Sri Lanka, by 2030, Sri Lanka is projected to have a significant proportion of its population aged 60 and over, with approximately one in five people falling into that age group.
ප්‍රමාණවත් ප්‍රජා දැනුවත් බවක් නොමැතිවීම
ඩිමෙන්ෂියාව පිළිබඳව ප්‍රජාව තුල ඇති දැනුවත් බව සහ පොදුවේ, වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීම තුල ඇති අසංවිධානාත්මක බව තුල ඩිමෙන්ෂීයාව පෙර හදුනාගැනීම මෙන්ම, ප්‍රතිකාර සහ චිකිත්සාවන් සඳහා යොමුවීමද නිසි ලෙස නොවීමට ද අසාර්ථක ක්‍රම වෙත යොමුවීමටද වැඩි ඉඩක් ඇත.
ජාතික සෞඛ්‍යය ප්‍රතිපත්ති තුල ඇති අක්‍රිය බව
වියපත් ප්‍රජාව වෙනුවෙන් වූ සෞඛ්‍යය ක්ෂේත්‍රයක (specialised geriatric health services) අවශ්‍යතාවය ගැන ප්‍රමාණවත් සහ සක්‍රිය ක්‍රියාත්මක වීමක් සහ ඒ වෙනුවෙන් උනන්දුවක් හෝ බලපෑමක් ඇති කරන ප්‍රජා සහභාගීත්වයක් හෝ පෙළඹවීමක් තවමත් දකින්නට නොමැතිවීමද , මේ අවදානමේ බර වැඩි කරයි.
